กำเนิดคำว่า Hobby ศตวรรษที่ 16 คำว่า Hobby ถูกใช้เรียกแทนลูกม้า และคำเรียกแทนของเล่นทำด้วยไม้ที่ทำเลียนแบบม้า ให้เด็กได้ขี่เล่น

ในปี 1816 พจนานุกรมภาษาอังกฤษได้บัญญัติคำว่า Hobby เป็นคำนามของอังกฤษ อ้างถึงการผลิตสร้างสรรค์ในเวลาว่าง โดยเฉพาะในวัยเด็กซึ่งมีเวลาว่างมากมาย จนกระทั่งศตวรรษที่ 18 ชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนดีขึ้น มีเครื่องจักรเข้าช่วยอำนวยความสะดวก การเข้าทำงานในเมือง การจัดสรรวันหยุด ทำให้คนมีเวลาว่างมากขึ้น งานอดิเรกจึงมีบทบาทมากขึ้นในยุคนี้

การระบุว่าอะไรเป็นงานอดิเรกนั้นเปลี่ยนไปตามยุคสมัย การสะสมสแตมป์ เคยเป็นงานอดิเรกที่ได้รับความนิยมอย่างมาก แต่ปัจจุบัน ระบบการส่งจดหมายเปลี่ยนไป สแตมป์สะสมก็ลดน้อยลงไปด้วย การสะสมสแตมป์เป็นงานอดิเรกจึงเสื่อมความนิยม เช่นเดียวกับการสะสมใบปิดหนัง การสะสมธนบัติ

เทคโนโลยีการสื่อสารที่เปลี่ยนไป อาจทำให้เกิดงานอดิเรกใหม่ๆ เช่น การตอบข้อซักถามทางเว็บบอร์ดเป็นงานอดิเรก การเขียนรีวิวอาหารหรือท่องเที่ยว การตัดต่อภาพขำขัด การแฮกข้อมูลเป็นงานอดิเรกฯลฯ

ด้วยเหตุที่งานอดิเรก มักพูดถึงกิจกรรมที่ทำแล้วเกิดความรู้ ทักษะใหม่ๆ ที่มีคุณค่า การผลิตสิ่งของหรือคุณค่าบางอย่างที่ไม่ได้มุ่งหวังผลตอบแทนเป็นสำคัญ หากแต่กระบวนการในกิจกรรมเหล่านั้นทำให้เกิดความเพลิดเพลินรื่นใจ มีคำพูดที่น่าสนใจว่า

“งานอดิเรกคือการทำให้งาน กลายเป็นสิ่งรื่นรมย์ ขณะเดียวกันก็ทำให้ความรื่นรมย์กลายเป็นงาน“

เรียบเรียงจาก https://en.wikipedia.org/wiki/Hobby

งานที่น่าไปตามอ่านต่อ
Gelber S M. ‘’Hobbies: leisure and the Culture of Work in America’’ Columbia University Press, 1999, p. 11.

“งานอดิเรกของคุณคือ…”

นานแค่ไหนแล้วที่ไม่ได้เห็นช่องกรอกประวัติด้วยคำถามเกี่ยวกับงานอดิเรก จำได้ว่าตอนเด็กๆ ต้องตอบคำถามนี้บ่อยๆ ในแบบเรียนภาษาอังกฤษ ใบสมัครเข้าร่วมกิจกรรมของโรงเรียนอะไรสักอย่าง หรือใบสมัครเข้าร่วมโครงการนักเรียนแลกเปลี่ยน 

เมื่อโตขึ้น ผมไม่ต้องตอบข้อนี้ในใบสมัครมากนัก ดูเหมือนวัยผู้ใหญ่ เราต้องทำอะไรที่เป็นการเป็นงานมากขึ้น และเล่นน้อยลง

ผมมีงานอดิเรกสองสามอย่าง การวาดรูป การจัดรายการรีวิวหนังสือ บางช่วงเขียนเรื่องสั้น เขียนนิยาย หรือนิทาน บางช่วงถ่ายรูป จัดดอกไม้ เล่นหมากรุก หมากล้อม ทั้งหมดนี้เดี๋ยวเล่นเดี๋ยวเลิก เป็นธรรมดาชองบางคนที่ค้นหาความชอบความถนัดไปเรื่อย 

แม้ความรื่นรมย์ยังเป็นสิ่งที่ต้องเรียนรู้

ถึงจุดหนึ่ง เราปรารถนาทำในสิ่งที่เราชอบ ให้ความสุขแก่เรา แม้ว่าสิ่งที่ทำนั้นจะไม่ก่อให้เกิดรายได้ หรือไม่มีเหตุผลยืนยันหนักแน่นให้ต้องทำ ขึ้นอยู่กับว่าเราจะมีเวลา มีทุน มีเงื่อนไขเพียงพอที่จะทำสิ่งนั้นหรือไม่

หากพิจารณาองค์ประกอบของงานอดิเรก จากในพจนานุกรม 4-5 เล่ม (American Heritage, Oxford, Longman, พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน) เราอาจจำแนกได้ว่า งานอดิเรกมีองค์ประกอบ 4 อย่าง ได้แก่

1. เป็นกิจกรรมที่ทำยามว่าง
2. ทำแล้วเพลิดเพลินรื่นรมย์
3. ให้เวลากับกิจกรรมนี้ มีการทำซ้ำ ทำบ่อย
4. ไม่ใช่งานเพื่อการเลี้ยงชีพ

ถึงจุดนี้ หลายคนอาจบอกว่าการดู Netflix คืองานอดิเรกของเขา ผมเองยังไม่ค่อยแน่ใจว่าการนอนดูซีรีย์เป็นงานอดิเรกหรือไม่ ผมยังคิดว่างานอดิเรกน่าจะมีองค์ประกอบของการสร้างสรรค์ การลงมือ หรือการผลิตอะไรบางอย่างด้วย แต่นี้เป็นการคิดเอา ยังต้องค้นคว้าเพิ่มอีกเยอะ

การจะทำความเข้าใจนิยามงานอดิเรกให้ชัด เราอาจต้องศึกษาแง่มุมทางประวัติศาสตร์ของคำๆ นี้ น่าสนใจว่างานอดิเรกเกิดขึ้นครั้งแรกในโลกเมื่อไหร่ ภาพเขียนผนังถ้ำชิ้นแรกคืองานอดิเรกของมนุษย์ยุคหินหรือไม่ การคิดค้นทฤษฎีใหม่ๆ ทางคณิตศาสตร์เป็นงานอดิเรกของนักวิทยาศาสตร์ในยุคปฏิวัติวิทยาศาสตร์หรือเปล่า เราเรียกการปฏิบัติธรรมหรือการฝึกโยคะเป็นงานอดิเรกที่ด้วยไหม

ผมเองก็ยังไม่รู้ คงต้องติดตามต่อไป

ป.ล. ผมเพิ่งขึ้นทะเบียนเรียนต่อ ป.เอก สนใจศึกษาเรื่องงานอดิเรกนี่ล่ะครับ ว่าจะทำวิทยานิพนธ์เป็นงานอดิเรก

ระหว่างรอข้าวกลางวัน ผมวาดภาพบรรยากาศในร้านตามสั่งตามเคย นี่มิใช่ครั้งแรกที่ผมสเก็ตช์ภาพในร้านแห่งนี้ ใครบางคนสังเกตเห็นผมกำลังสเก็ตช์ จึงส่งเสียงใสทักทาย

“ว้าว วาดเสร็จก่อนอาหารมาเสียอีก” ลูกสาวเจ้าของร้านทัก
ผมยิ้มรับ
“คราวที่แล้วหนูเอาภาพให้ลูกดู เขาบอกว่าพี่เป็นไอดอลของเขาเลย”
“โอ้ ขนาดนั้นเลยเหรอคร้บ”

แม่ของเธอ – เจ้าของร้านตามสั่ง เดินมานั่งใกล้ๆ เธอมาสมทบวงสนทนาพร้อมกินข้าวกลางวันไปพลาง บอกว่าหลานคนหนึ่งก็เรียนสถาปนิก แต่ไม่ค่อยได้สเก็ตภาพเช่นนี้แล้ว ส่วนใหญ่จะวาดแปลนอาคาร เรียนแล้วเครียดนอนดึก น่าสงสาร

เธอถามว่า ผมวาดเยอะไหม (เยอะ) วาดแล้วจะเอาภาพไปทำอะไร

“ก็อาจจะทำหนังสือ หรือจัดนิทรรศการครับ พอมีภาพวาดเยอะๆ ก็จะจัดแสดงงานได้ตามธีมที่อยากนำเสนอ”
“ธีมคืออะไร ฉันเห็นคนเขาพูดกันบ่อยๆ ป่านนี้ยังไม่เข้าใจ”
“ผมคิดว่า ธีม คือ สิ่งที่ศิลปินอยากนำเสนอ ซึ่งเป็นจุดร่วมของการแสดงผลงานครั้งนั้นๆ ครับ อย่างเช่น การจัดแสดงนิทรรศการครั้งนี้ผมเลือกธีม ‘ร้านอาหารตามสั่งในกรุงเทพ’ ผมก็จะไปค้นดูว่าในคลังภาพของผมมีร้านอาหารตามสั่งบ้างไหม (แน่นอนว่ามีเยอะ) ผมก็คัดเลือกภาพที่เหมาะสม เอามาจัดแสดงนิทรรศการภาพวาดร้านอาหารตามสั่ง”

เธอดูพอใจในคำตอบ จึงยังชวนคุยอีกหลายคำ แถมยังขอถ่ายภาพวาดไว้โชว์ญาติคนอื่นๆ ในไลน์ แล้วอาจจะอัดรูปใส่กรอบ เอาแปะข้างฝา

แม้จะรู้สึกเป็นเกียรติ แต่ผมกลับนึกถึงคำเตือนเกี่ยวกับการขออนุญาตใช้ภาพสเก็ตช์ในตำราฝรั่ง หนังสือบอกไว้ว่า ภาพที่ศิลปินสร้างสรรค์ขึ้นเป็นสมบัติของศิลปิน ไม่ควรยอมให้คนอื่นใช้ภาพโดยไม่ได้อนุญาต แต่ในเหตุการณ์ที่เพื่อนบ้านกำลังชื่นชมงานศิลปะด้วยความรื่นรมย์ ผมจะหักหาญน้ำใจของพวกเธอได้อย่างไร

ในโมเมนท์นี้ ศิลปะเป็นเรื่องของการแบ่งปัน อันที่จริง เจ้าของร้านเองก็แบ่งปันฉากและชีวิตให้ผมเช่นกัน พวกเธอยินยอมให้ผมบันทึกลายเส้นและสีสันแห่งชั่วขณะลงในกระดาษ ผมเองยังน่าจะมอบภาพโปสการ์ดใบนี้เป็นที่ระลึกในร้านเลยด้วยซ้ำ แต่ในเมื่อพวกเธอไม่ได้เอ่ยปาก ภาพ “ครัวนายตู๋” จึงยังคงเป็นของผมในวันนี้

จากบทความ Sketching as Soft Power มันมีบางอย่างที่ผมตะหงิดอยู่นิดๆ การวาดรูปนั้นเป็นกิจกรรมที่ ‘ซอฟท์’ ก็จริง แต่การวาดภาพจะเป็นปฏิบัติการเชิงอำนาจได้จริงๆ หรือ บางทีผมอาจด่วนสรุปเกินไปหน่อย ผมจึงไปค้นที่มาของคำว่า Soft Power ต่ออีกนิด

เพียงพิมพ์คำว่า Soft Power ในวิกิพีเดีย ผมพบชื่อ Joseph Nye ผู้เป็นเจ้าของแนวคิด Soft Power เขากล่าวว่า อำนาจมีอยู่สองประเภท คือ Soft Power (อำนาจอย่างอ่อน) และ Hard Power (อำนาจอย่างแข็ง) เมื่อพูดถึงอำนาจ เราหมายถึงการมีอิทธิพลเหนือ เพื่อควบคุม เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของอีกฝ่ายหนึ่งให้เป็นอย่างที่เราต้องการ

Hard Power ถ้าจะเรียกว่า “ไม้แข็ง” ก็ไม่ผิดนัก การข่มขู่ด้วยอาวุธ (หรือแสนยานุภาพในระดับมหัพภาค) การใช้เงิน (หรืออำนาจทางเศรษฐกิจ) อยู่ในข่ายที่เป็น Hard Power

ส่วน “ไม้อ่อน” อย่าง Soft Power นั้น คุณ Nye แจกแจงไว้ว่ามีสามประการคือ วัฒนธรรม ค่านิยมทางการเมือง และนโยบายต่างประเทศ แนวคิดนี้ คุณ Nye เสนอไว้ในช่วงปลายทศวรรษที่ 1980

แม้จะส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงช้ากว่า แต่การใช้ Soft Power นั้นเป็นอำนาจที่แนบเนียนลึกซึ้งกว่า อยู่ได้นานกว่า และมีแนวโน้มจะได้รับการยอมรับ ลองคิดดูว่า ค่านิยมทางการเมืองเช่น ประชาธิปไตย สิทธิมนุษยชน ปัจเจกชนนิยม ค่านิยมเหล่านี้ซึมลึกเพียงใดเมื่อมันอยู่ในชีวิตประจำวันของผู้คน แต่ Nye ก็ออกตัวว่า Soft Power เป็นอำนาจที่ควบคุมผลลัพธ์ได้ยาก การใช้อำนาจอย่างอ่อนจะได้ผลหรือไม่ขึ้นอยู่กับสิ่งแวดล้อมของนโยบาย ทั้งยังต้องใช้เวลานานกว่าจะเห็นผลลัพธ์

ดังนั้นแล้ว คำว่า Soft Power จึงมีนัยทางการเมืองระดับมหัพภาค หรือในระดับโลกอยู่มาก การหยิบยืมคำว่า Soft Power ในเวอร์ชันของ Nye มาบอกว่า การสเก็ตช์คืออำนาจอย่างอ่อน จึงดูใช้ข้ามระดับการใช้งานอยู่สักหน่อย เมื่อพิจารณาแง่มุมทางประวัติศาสตร์ของคำ

อย่างไรก็ตาม หากเรามองว่า การสเก็ตช์ คือวัฒนธรรมอย่างหนึ่งที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม เช่น ทำให้คนกลับมาเชื่อมโยงกับชุมชนมากขึ้น ทำให้การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในที่สาธารณะดีขึ้น ทำให้คนสังเกตความเปลี่ยนแปลงในบ้านเมืองของตัวเอง หรือทำให้วัฒนธรรมการชื่นชมความงามแผ่ขยายมากขึ้น 

ดังนั้นแล้ว ก็ใช่เลยครับ การสเก็ตช์คือปฏิบัติการของ Soft Power จริงๆ

เอกภพ สิทธิวรรณธนะ

วารสาร Drawing Attention เดือนกุมภาพันธ์ พูดถึงประเด็นที่น่าสนใจเกี่ยวกับงานสเก็ตช์ว่า การวาดเมือง (Urban Sketching) คือการแสดงออกซึ่งเป็นพลังอย่างอ่อน (Soft Power)

แคทเธอรีน ฟรานซิส (Catherine Françis) นักวาดเมืองแห่งสตุ้ตการ์ด (USk Stuttgart Chapter) กล่าวว่า เธอไม่ค่อยสนใจวาดวิวสวยๆ หรือภาพสถานที่สำคัญ แต่ให้ความสนใจกับสถานที่คนไม่ค่อยสนใจวาด เช่น ภาพสถานที่ที่กำลังก่อสร้าง สถานีขนส่งที่มีคนพลุกพล่าน สถานที่ที่มีคนเคลื่อนไหว นั่นเป็นเพราะเธอวาดภาพกิริยาของฝูงชนได้

“การวาดคือการแสดงออกทางการเมือง” แคทเธอรีนว่า “เรากำลังบันทึกการเปลี่ยนแปลงของบ้านเมือง และด้วยการภาพแนว Reportage (รายงานข่าว) นี้เอง ทำให้เธอเห็นเมืองในมุมที่แตกต่างออกไป สถานที่บางแห่งมีศักยภาพที่จะทำให้เราเห็นความเปลี่ยนแปลงของเมืองอย่างมาก” 

เราสามารถมองเห็นการเปลี่ยนแปลงของเมืองได้ทั้งจากขณะที่เรามาวาดภาพในช่วงเวลาที่เปลี่ยนไป และจากหลักฐานในภาพวาดของเราในอดีตเมื่อเทียบกับภาพสถานที่จริงในปัจจุบัน 

แคทเทอรีนและผองเพื่อนที่วาดภาพแนวเดียวกันในเมืองสตุตการ์ด ยังได้รับเชิญจากเทศบาลเมืองบาร์เซโลนา ให้จัดแสดงนิทรรศการ ‘Soft Power Palace’ ซึ่งสะท้อนแนวคิดของ Joseph Nye ที่กล่าวว่า “การจัดหรือการร่วมในกิจกรรมเชิงวัฒนธรรม คือการแสดงออกทางการเมืองอย่างหนึ่ง” 

แน่นอนว่า การวาดภาพสิ่งใดสิ่งหนึ่งในเมือง คือการบันทึกประวัติศาสตร์ของเมืองในมุมมองของผู้วาด แม้ภาพวาดจะสะท้อนความจริงไม่ได้ทั้งหมด (แต่เราจะกล่าวได้อย่างแน่ใจสักเพียงใดว่าภาพถ่ายสะท้อนความจริงได้ครบถ้วนและปราศจากอคติ) ภาพวาดนั้นยังบรรจุมุมมองของผู้วาด รวมทั้งอารมณ์ความรู้สึกของผู้บันทึก ภาพสเก็ตช์ที่สวยงามยังมีความน่าดึงดูด มีมิติสุนทรียภาพ นอกจากนี้ ผู้รับชมภาพยังได้รับเมสเสจที่ว่า “วัตถุที่ถูกวาด กำลังมีคนจับตาดูอยู่”

ไม่แน่ว่า ภาพสเก็ตช์ อาจเป็นกิจกรรมหนึ่งที่ช่วยยกสำนึกความเป็นพลเมือง แม้ว่าในปัจจุบัน การวาดภาพมักอยู่ในพื้นที่ของความรื่นรมย์และงานอดิเรกก็ตาม

เอกสารอ้างอิง

• Schaffhausen, S. (2019), USk Stuttgart: Sketching as Soft Power. Retrieved March 17, 2019 , from Urban Sketchers Website: Urbansketchers.org. http://www.urbansketchers.org/2019/02/drawing-attention-february-2019.html?m=1

สองสามวันนี้ ผมได้มีโอกาสได้ไปเข้าร่วมเวิร์คชอปและการประชุมของ INEB ได้สนทนากับพระญี่ปุ่น อเมริกัน พม่า และประเทศไทยกว่าสิบท่าน เราคุยกันถึงบทบาทของพระสงฆ์ต่อสังคม ในเรื่องการป้องกันการฆ่าตัวตาย การบำบัดผู้ติดยาเสพติด และการดูแลผู้ป่วยระยะท้ายให้จากไปอย่างสงบ

เรื่องราวในที่ประชุมนั้นหลากหลาย เราฟังและคุยตั้งแต่เช้าจรดเย็น ช่วงพักกลางวันเขาให้พัก พระคุณเจ้าก็จับกลุ่มคุยกันอีก เรื่องที่คุยที่ฟังก็หนักหนาสาหัส เราคุยถึงเรื่องความทุกข์ การแก้ทุกข์ อุปสรรคในการแก้ทุกข์ แต่ในระหว่างทาง เราเห็นนวัตกรรมในการแก้ปัญหา และเห็นความกรุณาที่ทำงานอย่างเต็มกำลัง ในความทุกข์และการเผชิญความทุกข์ร่วมกันนั้นมีความงามอันเจิดจรัส

เรื่องเด่นๆ คือ การทำงานของพระญี่ปุ่น ซึ่งปัจจุบันถูกลดบทบาทความสำคัญลงไปมาก การเกิดขึ้นของรัฐฆราวาสสมัยใหม่ทำให้พระสงฆ์มีบทบาทจำกัดอยู่เพียงผู้ทำพิธีศพ (ซึ่งชาวญี่ปุ่นสะท้อนว่าแพงมาก) พระส่วนใหญ่ไม่ได้ปฏิบัติ แต่กลุ่มพระที่มาประชุมเห็นบทบาทของท่านเองว่าสามารถทำอะไรได้มากกว่านั้น พระสงฆ์ต่างนิกายพยายามบรรเทาปัญหาฆ่าตัวตายด้วยวิธีต่างๆ เช่น การจัดตั้งกลุ่มบำบัด กลุ่มอาสารับฟัง การจัดกิจกรรมซ้อมตายให้ผู้มีภาวะซึมเศร้า รวมทั้งการออกแบบพิธีศพที่ช่วยเยียวยาครอบครัวที่สมาชิกในครอบครัวฆ่าตัวตาย ไม่นับความพยายามที่จะจัดสายด่วนรับฟัง การให้คำปรึกษาทางจดหมายหรืออีเมล และการเสนอความช่วยเหลืออื่นๆ

พระญี่ปุ่นท่านไม่ได้ฝึกอบรมมาทางนี้ แนวทางการให้ความช่วยเหลือให้คำปรึกษาในพื้นที่ทางจิตวิทยาก็มักอิงทฤษฎีจิตวิทยาสมัยใหม่ตะวันตก การที่พระสงฆ์จะเรียนรู้การให้คำปรึกษามาประยุกต์กับแนวทางพุทธมหายาน ต้องทำงานเชิงความคิดอีกมาก การขยายการให้บริการก็ยังต้องทำอะไรอีกหลายอย่าง พระญี่ปุ่นท่านหนึ่งลงทุนเปิดบริษัทพลังงาน หวังว่าจะนำกำไรมาบริหารองค์กรไม่แสวงหากำไรช่วยเหลือผู้คิดฆ่าตัวตาย เรื่องนี้นับว่าน่าอนุโมทนามาก 

อุปสรรคที่ต้องเผชิญคือ ภาพลักษณ์ของพระในญี่ปุ่นไม่ค่อยจะดีนัก ต้องหาทางปรับปรุงภาพลักษณ์ขนานใหญ่ เร็วๆ นี้เราอาจค่อยๆ เห็นภาพพระญี่ปุ่นในแง่บวกปรากฏในสื่อกระแสหลักหรือภาพยนตร์มากขึ้น เห็นท่านว่ารัฐบาลญี่ปุ่นกำลังจะลดสวัสดิการสังคมลง และสนับสนุนการให้ภาคสังคมเข้ามามีส่วนดูแลทุกข์สุขของประชาชนมากขึ้น ผมเองก็เห็นด้วยกับแนวทางนี้ แม้จะเป็นเหตุผลในทางเศรษฐกิจ แต่ในภาพกว้าง พระสงฆ์เองก็คงได้บ่มเพาะความกรุณา และพุทธศาสนาคงได้รับการประยุกต์มารับใช้สังคม มากกว่าบทบาทด้านพิธีกรรม

“ความกรุณา” เป็นคุณภาพที่ถูกหยิบยกพูดถึงในที่ประชุมบ่อยครั้ง เรากำลังอยู่ในช่วงเวลาที่สังคมกำลังเห็นคุณค่าของความกรุณาในพื้นที่การทำงานต่างๆ มากขึ้นๆ การดูแลผู้ป่วยระยะท้าย การช่วยเหลือผู้คิดฆ่าตัวตาย และญาติที่สูญเสียสมาชิกจากการฆ่าตัวตาย รวมทั้งการช่วยเหลือผู้ติดยาเสพติด ล้วนอาศัยคุณภาพแห่งความกรุณาในการทำงาน หากไม่แล้วก็จะทำหน้าที่ได้ไม่เต็มที่ ทำได้ไม่ดี หรือแม้กระทั่งบาดเจ็บจากการช่วยเหลือ อย่างไรก็ตาม ในท่ามกลางการเข้าไปคลุกในวงล้อมแห่งความทุกข์ ความกรุณากลับเบิกบาน และนั่นเองที่ช่วยเติมพลัง ทำให้ทั้งผู้ช่วยเหลือและผู้รับการช่วยเหลือรู้สึกอบอุ่น ความสัมพันธ์ที่สร้างขึ้นนั้นช่วยเยียวยาฟื้นฟูทั้งสองฝ่าย และนั่นคือความงามจากการทำงานกับกองทุกข์

ในช่วงท้ายของการประชุม เมื่อวงประชุมดำเนินมาจนถึงประเด็นที่ค่อนข้างตีบตันว่า การสนับสนุนให้พระสงฆ์กลับมามีบทบาทในเชิงจิตวิญญาณนั้นเป็นเรื่องยาก เรากำลังทำงานกับสถาบันที่ทำงานด้วยได้ยาก และสังคมก็ยังไม่ค่อยเปิดรับท่านมากนัก พระไพศาลเองกล่าวได้น่าสนใจว่า การสนับสนุนสุขภาวะทางจิตวิญญาณในสังคมนั้น ควรให้มิติทางจิตวิญญาณเติบโตในทุกหนทุกแห่ง ไม่เพียงด้านการเยียวยาด้านสุขภาพ หากรวมถึงสิทธิมนุษยชน สิ่งแวดล้อม และอื่นๆ การแก้ปัญหาสังคมโดยขาดการปฏิบัติทางจิตวิญญาณ (น่าจะหมายถึงการเจริญสติ การเท่าทันความคิด รู้ใจตนเอง การบ่มเพาะความเมตตา การรักษาศีล เป็นต้น) จะทำให้ท้อง่าย เครียด หมดพลัง

ได้ยินดังนั้น วงประชุมจึงได้ยินเสียงระฆัง ได้หลับตา ตามลมหายใจ อยู่กับเนื้อกับตัว

การประชุมครั้งนี้ สิ่งสำคัญคงไม่ใช่เนื้อหา หากแต่ยืนยันได้ว่า ในที่แห่งหนึ่ง และในอีกหลายๆ แห่ง ยังมีพุทธบริษัทยังคิดถึงผู้เผชิญความทุกข์ หาวิธีที่จะยื่นมือเข้าช่วยเหลือให้พวกเขาพ้นจากทุกข์ หวังว่าทุกคนจะมีชีวิตที่ดี และอยู่กันด้วยความกรุณาและสันติ

ขอบคุณ Jon Watt ที่อนุญาตให้มานั่งฟัง หมอประเวช ตันติพิวัฒนสกุล ที่ส่งข่าวเชิญชวน ขอบพระคุณพระสงฆ์ทุกรูปที่แบ่งปัน หวังว่าคราวหน้าผมจะแบ่งปันความรู้ได้ดีขึ้น กลับจากที่ประชุมจึงตระหนักได้ว่าเรายังอ่อนเรื่องการพูดภาษาอังกฤษไปหน่อย มิฉะนั้นคงทำตนเป็นประโยชน์กับที่ประชุมมากกว่านี้

International Roundtable on Buddhist Psychology, Psycho-Spiritual Counseling, and Chaplaincy Training
เรือนร้อยฉนำ สวนเงินมีมา 
March 13-15, 2019

Hosted by
The International Network of Engaged Buddhists (INEB)

Sponsored by
Japan Network of Engaged Buddhists (JNEB)
Siam Network of Engaged Buddhists (SNEB)

ภาพประกอบ รวมคำที่ปรากฏบ่อยๆ ในที่ประชุม